کنترل ولو چیست؟
کنترل ولو
کنترل ولو چیست؟
وسیله ای است که با اعمال نیرویی غیر از نیروی دست عمل می نماید و میزان جریان سیال را در یک سیستم کنترل فرایندی تنظیم می کند.
کنترل ولو عنصر نهایی در لوپ کنترل است و نقش مهم و اساسی در یک صنعت فرایندی ایفا می نماید .
به طور کلی کنترل ولو ها بر اساس مشخصه های مختلف طبقه بندی می شوندمثلا بر اساس نوع جنس بدنه، نوع سیال،نوع حرکت و ...
انواع ولو
با توجه به گستردگی و تنوع استفاده از ولوهای صنعتی در زیر به انواع پر مصرف انها اشاره میگردد .
شیر کروی یا گلاب ولو
شیر کروی یاglobe valve نام این شیر از ظاهر کروی شکل بیرونی آن گرفته شده . برای کنترل فلو ، فشار و دما در سیالات یکی از بهترین گزینه ها ، گلاب ولو میباشند و معمولا به صورت کنترل ولو یا شیر خودکار در خطوط لوله مورد استفاده قرار میگیرد . شیر کروی یا گلاب ولو در ساده ترین حالت از یک قسمت متحرک دیسک مانند که با قرار گرفتن در حفره ای به نام سیت باعث کنترل فلو میگردد تشکیل شده است . شیرهای کروی یا گلوب ولو در اثر نیمه باز بودن فرسوده نمیشوند و این نکته ترجیح این شیر نسبت به شیرهای دیگر نظیر کشوئی و پروانه ای میباشد . همچنین تعمیر و نگه داری این شیر ها به سهولت انجام میگیرد و معمولا از جنس فولاد ضد زنگ و کربن استیل ساخته میشوند .در آخر در مورد شیرهای کروی باید گفت که این نوع شیر برای کنترل سیال طراحی شده است و بعلت تغییر ناگهانی مسیر سیال ، باز کردن و بستن شیر ، خیلی سریعتر انجام می شود و با توجه به کاربرد وسیع از مواد مختلف در دسترس میباشند .
شیر سوزنی یا نیدل ولو
شیرهای سوزنی یا needle valves یا نیدل ولو ، همانگونه که از نام آن میتوان حدس زد به منظور کنترل فلو های کم با دقت زیاد مورد استفاده قرار میگرد. شکل سیت و پلاگ این شیرها شبیه به شیرهای کروی یا گلاب ولو است به صورتی که یک استوانه مخروطی شکل هنگام بسته شدن شیر و فرورفتن این مخروط در حفره تعبیه شده مسیر عبور سیال را به صورت تدریجی تنگتر می کند و حجم سیال عبوری را به صورت دقیق کنترل می نماید .شیرهای سوزنی به خاطر مکانیزم ظریف و قابل اطمینان در موارد آزمایشگاهی و برای کنترل مقادیر کم سیال بدون نیاز با سرعت بالا مورد استفاده قرار میگیرد .
شیر کشوئی یا گیت ولو
شیر کشوئی یا gate valveگیت ولو از ساده ترین وقدیمی ترین مکانیزم برای کنترل جریان سیال استفاده میکند . از دیرباز برای کنترل جریان آب در جویبار از یک دریچه مستطیل شکل که از دو طرف در یک قاب شیار دار جایگرفته بود استفاده میکردند . در این شیرها با قرار گرفته دریچه کشوئی شیر که میتواند شکلهای مستطیلی یا گرد داشته باشد در شیار سیت عبور سیال متوقف میگردد و بالعکس زمانی که این دریچه کشوئی به بالاترین موقعیت خود میرسد سیال با کمترین مقاومت و افت فشاری به مسیر خود ادامه میدهد. بیشتر از گیت والوهای در حالت کامل بسته یا باز استفاده میگردد .
شیر توپی با یا بال ولو
شیرهای توپی یا ball valve بال ولو از دریچه ای به شکل کره تشکیل شده است که با گردش 90 درجه ای حول محور خود باعث باز یا بسته شدن مسیر سیال میگردد . این شیرها برای مثال در سایزهای کوچک و فشار های ضعیف در لوله کشی گاز منازل و یا آب گرم و سرد برای حالتهای باز یا بسته مورد استفاده قرار میگیرد . آب بندی مناسب ،تحمل فشار نسبتا زیاد، عمر مفید و سرعت در باز و بست و افت فشار کم در مسیر عبور سیال پاره ای از مزایای استفاده از این نوع شیر می باشند .
شیر دیافراگمی یا پرده ای
شیر دیافراگمی یا پرده ای Diaphragm valve از یک بدنه با پورتهای ورودی و خروجی ساخته شده است که به وسیله فشار بر دیافراگم تعبیه شده در آن میتوان مانع عبور سیال در پورتها شد . دیافراگمهای معمولا از جنس قابل انعطاف لاستیکی ساخته میگردد که بسته به طراحی و مورد استفاده میتواند در مقابل خوردگی و فرسایش بسیار مقاوم باشد . در ولوهای دیافراگمی از آنجا که مکانیزم بازو بسته کردن از قسمت دیافراگم و پورتها جدا میباشند آب بندی کاملی برقرار است بجز مواردی که دیافراگم سوراخ گردد . در ابتدا ولوهای دیافراگمی برای استفاده در صنایع غذایی و بهداشتی طراحی گردید و در مواردی که سیال خوردنده باشد نظیر اسیدها و یا حتی مواد ساینده نظیر سیمان میتوان از ولوهای لاستیکی استفاده کرد .
شیر یکطرفه یا چک ولو
شیرهای یکطرفه check valves چک ولو همانگونه که از نام آن بر می آید شیریست که فقط از یک جهت اجازه جریان سیال را میدهد و در بسیاری موارد نظیر مصارف خانگی و صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد برای مثال در ورودی آب به طرف ساختمان قرار می دهند که در صورت قطع آب مقدار آبی که در وسائل خانگی و داخل لوله ها ذخیره شده به لوله اصلی باز نگردد یا درلوله ورودی آب گرمکن ها قرار می دهند که بر اثر قطع آب و یاشکستن لوله در داخل ساختمان آب ذخیره شده در مخزن آب گرمکن خالی نشود . زیرا ممکن است کوره به کار ادامه دهد و باعث سوختن آب گرمکن گردد و همچنین در پالایشگاه ها شیر یکطرفه را روی لوله خروجی تلمبه قرار می دهند که پس از انتقال مقدار لازم مواد نفتی ، و بستن تلمبه یا خاموش شدن اضطراری تلمبه مواد ارسال شده نتواند برگردد . چک ولو شامل پورت ورودی و خروجی برای ورود و خروجی سیال به صورت یک طرفه و بدون نیاز به کنترل خارجی میباشد . یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب چک ولو حداقل فشار برای کار کردن چک ولو میباشد .
تمام این ولو ها قابلیت کنترل کردن مقدار دبی سیال را دارند.و این کار را به کمک پوزیشنر انجام می دهند که مطالب پوزیشنر را برای دوستان قرار داده ام.
